Người Rơ Mâm, một dân tộc thiểu số đặc biệt tại Việt Nam, không chỉ nổi tiếng với những phong tục độc đáo mà còn gắn liền với câu chuyện kỳ bí về “Yang Ngà” – hòn đá thiêng được tôn thờ như vị thần hộ mệnh của làng Le. Đây không chỉ là một biểu tượng văn hóa tâm linh mà còn là minh chứng cho sự kết nối sâu sắc giữa con người và thiên nhiên.
Người Rơ Mâm hiện cư trú chủ yếu tại làng Le, xã Mo Ray, huyện Sa Thầy, tỉnh Kon Tum. Với số lượng khoảng 89 hộ gia đình, họ giữ gìn bản sắc riêng qua dáng vẻ thấp đậm, tóc xoăn tự nhiên và đôi môi hơi dày. Trước năm 1990, người Rơ Mâm sống biệt lập trong rừng sâu Chư Mo Ray, duy trì lối sống nguyên thủy. Họ trồng lúa rẫy, săn bắn và thậm chí vẫn mặc khố áo vỏ cây. Một tập tục đặc biệt của họ là ăn tim sống ngay sau khi săn được thú rừng – điều này thể hiện sự gần gũi với tự nhiên và niềm tin vào sức mạnh từ động vật.
alt
Hòn đá thiêng “Yang Ngà” – biểu tượng tâm linh của người Rơ Mâm
Câu chuyện về hòn đá kỳ bí bắt đầu từ một lần tình cờ. Trong chuyến thăm làng Le, một nhóm cán bộ phát hiện ra căn chòi nhỏ nằm giữa trung tâm làng. Đó chính là nơi thờ phụng hòn đá thiêng – Yang Ngà. Phiến đá có hình thù kỳ lạ, màu nâu xám với mấu trắng nhô ra giống chiếc ngà voi. Điều đặc biệt nhất khiến người dân tôn kính nó không phải là hình dáng mà là khả năng “đẻ” ra những viên đá nhỏ hơn. Mỗi lần “đẻ”, phiến đá mẹ lại nhỏ dần đi, và đến nay đã có tổng cộng 9 “đứa con”.
Những lần “Yang” đẻ luôn mang theo niềm vui lớn cho làng Le. Gia súc khỏe mạnh, mùa màng bội thu, săn bắn gặp may mắn – tất cả đều được coi là dấu hiệu của sự che chở từ Yang Ngà. Người dân tổ chức lễ đâm trâu để tạ ơn, lấy máu tắm cho hòn đá và các “đứa con”. Nghi thức này không chỉ thể hiện lòng thành kính mà còn là cách để duy trì mối liên kết giữa con người và thế giới siêu nhiên.
alt
Lễ đâm trâu – nghi thức quan trọng trong đời sống tâm linh của người Rơ Mâm
Tuy nhiên, hòn đá thiêng không chỉ biết “đẻ” mà còn có thể biến mất một cách bí ẩn. Đã có lúc, già làng phải huy động toàn bộ dân làng tìm kiếm nhưng vô vọng. Khi mọi người nghĩ rằng ai đó đã làm phật ý Yang Ngà thì bất ngờ, hòn đá cùng các “đứa con” trở về nguyên vẹn. Điều này càng củng cố niềm tin rằng Yang Ngà là vị thần quyền năng, bảo vệ cuộc sống của người dân.
Gạt bỏ lớp màn huyền thoại, câu chuyện về hòn đá kỳ diệu này vẫn chưa có lời giải đáp khoa học thỏa đáng. Một giả thuyết cho rằng, cấu trúc đặc biệt của phiến đá có thể chịu tác động từ thời tiết, dẫn đến việc giãn nở và tách ra thành những mảnh nhỏ hơn. Nhưng liệu có loại đá nào sở hữu tính chất như vậy? Và làm thế nào để giải thích hiện tượng “biến mất” rồi “trở về”? Những câu hỏi này vẫn đang chờ đợi các nhà khoa học khám phá.
Dù vậy, đối với người Rơ Mâm, Yang Ngà không đơn thuần là một hiện tượng tự nhiên mà là biểu tượng của niềm tin và hy vọng. Qua câu chuyện về hòn đá thiêng, chúng ta thấy được giá trị văn hóa độc đáo của một dân tộc thiểu số, nơi con người sống hài hòa với thiên nhiên và tin tưởng vào sức mạnh siêu nhiên.
alt
Căn chòi thờ hòn đá thiêng giữa không gian yên bình của làng Le
Trong thời đại ngày nay, khi nhiều giá trị truyền thống dần mai một, câu chuyện về Yang Ngà nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của việc bảo tồn văn hóa dân tộc. Đó không chỉ là di sản của một cộng đồng mà còn là tài sản quý giá của nhân loại.
© 2012 – 2025, Tin Tâm Linh. ( Theo : www.tintamlinh.com )