Đền Ghềnh, tọa lạc tại phường Bồ Đề, quận Long Biên, Hà Nội, là một ngôi đền linh thiêng thờ Công chúa Lê Ngọc Hân, người vợ tài sắc vẹn toàn của vua Quang Trung – Nguyễn Huệ. Ngôi đền không chỉ là nơi thờ tự linh thiêng mà còn lưu giữ câu chuyện tình đầy bi thương của bà với vị vua áo vải. Công chúa Ngọc Hân
Theo lời kể của cụ Ðặng Ðình Nguyên, hậu duệ đời thứ 5 của người có công trùng tu đền năm 1858, câu chuyện về Công chúa Ngọc Hân vẫn được truyền tụng trong dân gian. Năm 1786, công chúa Lê Ngọc Hân, con gái vua Lê Hiển Tông, kết duyên cùng Nguyễn Huệ tại Thăng Long. Bà trở thành Bắc cung Hoàng hậu năm 1789, nhưng hạnh phúc ngắn ngủi khi vua Quang Trung đột ngột qua đời hai năm sau đó.
Công chúa Ngọc Hân sống trong cảnh góa bụa, nuôi hai con nhỏ là Nguyễn Văn Đức và Nguyễn Thị Ngọc. Năm 1799, bà qua đời ở tuổi 29, để lại nỗi xót xa cho hậu thế. Bi kịch chưa dừng lại ở đó, năm 1801, Nguyễn Ánh chiếm Phú Xuân, truy bắt và sát hại hai con của bà.
Số Phận Bi Thương Của Công Chúa Ngọc Hân
Năm 1804, thân mẫu của Ngọc Hân đưa hài cốt bà và hai cháu ngoại về an táng tại làng Nành, phủ Từ Sơn, nay thuộc Gia Lâm, Hà Nội. Tuy nhiên, đến đời vua Thiệu Trị, việc lập miếu thờ vợ Quang Trung bị coi là trọng tội, hài cốt mẹ con Ngọc Hân bị khai quật và thả xuống sông Hồng, gần làng Ái Mộ. 
Xót thương cho số phận của bà, người dân Ái Mộ lập miếu thờ Ngọc Hân ngay bên bờ sông. Ngôi miếu nhỏ sau đó bị lũ cuốn trôi. Mãi đến năm 1858, cụ Ðặng Thị Bản đứng ra quyên góp xây dựng lại ngôi đền. Để tránh sự phá hoại của triều đình nhà Nguyễn, nhân dân thờ Ngọc Hân dưới danh nghĩa “thờ các chư vị”, cùng với Mẫu Liễu Hạnh và Mẫu Thượng Ngàn.
Đền Ghềnh Qua Nhiều Biến Cố Lịch Sử
Năm 1872, đền Ghềnh bị giặc Pháp thiêu rụi. Cụ Ðặng Thị Bản lại tiếp tục quyên góp, xây dựng lại ngôi đền khang trang hơn trước. Trong đền còn lưu giữ câu đối ca ngợi công chúa Ngọc Hân: “Sơn nhạc chung linh, Lê thị chí kim lưu tự điển / Phong vân trường lộ, Nhĩ Hà dĩ bắc ngật sùng từ” (Núi Nhạc linh thiêng, gương bà họ Lê truyền ghi sử sách / Sóng gió lặng yên, đền dựng to cao đẹp bến sông Hồng).
Lễ Hội Đền Ghềnh và Nỗ Lực Trùng Tu, Tôn Tạo
Hội đền Ghềnh diễn ra vào mùng 6 tháng 8 âm lịch hàng năm, thu hút đông đảo khách thập phương. Lễ hội bao gồm các hoạt động truyền thống như rước nước, rước kiệu, hát văn, thi bơi chải,… Mặc dù trải qua nhiều biến cố, lễ hội vẫn giữ được nét đẹp văn hóa đặc sắc.
Năm 2004, lễ rước nước được khôi phục. Đền Ghềnh cũng được trùng tu, tôn tạo với sự đóng góp của nhân dân và khách thập phương. Hướng tới Đại lễ 1000 năm Thăng Long, UBND phường Bồ Đề tiếp tục thực hiện các dự án trùng tu, tôn tạo di tích lịch sử – văn hóa ven sông Hồng, góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa dân tộc.
Đền Ghềnh không chỉ là một địa điểm tâm linh, mà còn là chứng nhân lịch sử, nơi lưu giữ câu chuyện tình yêu đầy bi thương của Công chúa Ngọc Hân và vua Quang Trung, đồng thời thể hiện lòng thành kính và sự tri ân của người dân đối với một nhân vật lịch sử đáng kính.
© 2012 – 2024, Tin Tâm Linh. ( Theo : www.tintamlinh.com )