Lễ cúng tất niên là một nghi thức truyền thống quan trọng trong văn hóa Việt Nam, đánh dấu sự kết thúc của năm cũ và chuẩn bị đón chào năm mới. Đây không chỉ là dịp để gia đình sum họp mà còn là thời điểm thể hiện lòng biết ơn đối với tổ tiên và thần linh. Bài viết này sẽ hướng dẫn bạn chi tiết về thời gian, mâm cúng, văn khấn và những lưu ý quan trọng để có một lễ cúng tất niên trọn vẹn.
Thời Gian Tổ Chức Lễ Cúng Tất Niên
Theo phong tục cổ truyền, lễ cúng tất niên thường diễn ra vào ngày 30 tháng Chạp (đối với năm đủ) hoặc ngày 29 tháng Chạp (đối với năm thiếu). Tuy nhiên, nhiều gia đình hiện đại có xu hướng tổ chức sớm hơn, tùy thuộc vào điều kiện cá nhân.
Năm nay, tháng Chạp đủ nên các gia đình thường chọn ngày 30 Tết để cúng tất niên. Các chuyên gia phong thủy gợi ý một số khung giờ hoàng đạo để thực hiện nghi lễ:
- Ngày 28 tháng Chạp (19/1/2023): Giờ tốt gồm Tý (23 – 1h), Sửu (1 – 3h), Mão (5 – 7h), Ngọ (11h – 13h), Thân (15 – 17h), Dậu (17 – 19h).
- Ngày 29 tháng Chạp (20/1/2023): Giờ đẹp gồm Dần (3 – 5h), Mão (5 – 7h), Tỵ (9 – 11h), Thân (15 – 17h).
- Ngày 30 tháng Chạp (21/1/2023): Giờ tốt gồm Tý (23 – 1h), Sửu (1 – 3h), Thìn (7 – 9h), Tỵ (9 – 11h), Mùi (13 – 15h), Tuất (19 – 21h).
alt
Dù chọn thời gian nào, ý nghĩa chính vẫn là tạo không khí đoàn tụ, ấm cúng và bày tỏ lòng thành kính với tổ tiên.
Mâm Cúng Tất Niên Theo Vùng Miền
Mâm cúng tất niên mang đậm nét văn hóa vùng miền, nhưng đều hướng đến sự tươm tất và chu đáo. Dưới đây là cách chuẩn bị mâm cúng theo từng khu vực:
Mâm Cúng Tất Niên Miền Bắc
Người miền Bắc thường chú trọng đến số lượng bát và đĩa trong mâm cỗ. Một mâm cỗ nhỏ gồm 4 bát, 4 đĩa; mâm cỗ lớn có thể lên tới 6 bát, 6 đĩa hoặc 8 bát, 8 đĩa. Các món phổ biến bao gồm:
- Bát: Giò heo hầm măng, bóng thả, miến, mọc.
- Đĩa: Giò lụa, chả quế, thịt gà, thịt heo.
Mâm Cúng Tất Niên Miền Trung và Nam
Khác với miền Bắc, người miền Trung và Nam không quá khắt khe về số lượng nhưng vẫn đảm bảo sự phong phú. Một số món đặc trưng gồm:
- Miền Trung: Giò lụa, thịt gà, măng khô, miến xào.
- Miền Nam: Bánh tét, canh măng, thịt kho tàu, chả giò, nem, gỏi tôm thịt, củ kiệu.
alt
Văn Khấn Cúng Tất Niên
Văn khấn là phần không thể thiếu trong lễ cúng tất niên. Dưới đây là bài văn khấn được trích từ “Văn khấn cổ truyền Việt Nam”:
“Nam Mô A Di Đà Phật! (3 lần)
Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần.
…
Chúng con cùng toàn thể gia quyến sắm sanh phẩm vật hương hoa, cơm canh thịnh soạn, sửa lễ tất niên, dâng cúng Thiên Địa tôn thần, phụng hiến Tổ tiên, truy niệm chư linh.
Cúi xin chư vị tôn thần, liệt vị gia tiên, bản xứ tiền hậu chư vị hương linh giáng lâm án toạ, phủ thuỳ chứng giám, thụ hưởng lễ vật, phù hộ toàn gia lớn bé trẻ già bình an thịnh vượng, bách sự như ý, vạn sự tốt lành.
Nam Mô A-di-đà Phật (3 lần, 3 lạy).”
Những Lưu Ý Khi Cúng Tất Niên
Để lễ cúng tất niên diễn ra suôn sẻ và ý nghĩa, bạn cần lưu ý một số điểm sau:
- Sắp xếp bàn thờ sạch sẽ: Lau dọn bàn thờ và nhà cửa trước khi cúng.
- Thành viên gia đình tham gia đầy đủ: Đây là dịp sum họp, vì vậy hãy cố gắng có mặt đông đủ.
- Tránh tranh cãi: Nói những lời tốt đẹp, tránh mâu thuẫn trong ngày này.
- Chọn mâm cúng phù hợp: Có thể cúng chay hoặc mặn tùy theo tín ngưỡng gia đình.
alt
FAQs Về Lễ Cúng Tất Niên
Nên cúng tất niên ngoài trời hay trong nhà?
Lễ cúng tất niên thường được tổ chức ở bàn thờ gia tiên trong nhà. Nếu gia đình có điều kiện, có thể tổ chức thêm lễ ngoài trời, nhưng không bắt buộc.
Mâm cúng tất niên nên cúng chay hay mặn?
Tùy thuộc vào văn hóa và tín ngưỡng, gia đình có thể chọn cúng chay hoặc mặn. Quan trọng nhất là lòng thành kính và sự chu đáo.
Lễ cúng tất niên gồm những gì?
Hai lễ vật không thể thiếu là hương đèn (hoặc nến) và mâm ngũ quả. Ngoài ra, cần chuẩn bị mâm cỗ với các món ăn truyền thống.
Hy vọng bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về lễ cúng tất niên và chuẩn bị một năm mới trọn vẹn.
© 2023 – 2025, Tin Tâm Linh. ( Theo : www.tintamlinh.com )